جای خالی درس طراحی مهندسی در رشته عمران

اگرچه درس طراحی مهندسی بیشتر در رشته هایی همچون مهندسی مکانیک مطرح است. ولی در بسیاری از دانشگاه های کشورهای پیشرفته به صورت عمومی برای دانشجویان مقطع کارشناسی و حتی کارشناسی ارشد رشته های مهندسی ارائه می گردد. به نظر نگارنده، این درس می تواند مکمل بسیاری مناسبی برای TRIZ باشد.

ضمنا مطالعه مطلب آقای حسین معماریان در وبگاه کرسی یونسکو در آموزش مهندسی در دانشگاه تهران توصیه می گردد.

این درس می تواند جایگزین درس پروژه کارشناسی شود.

موضوع درس طراحی مهندسی چیست؟

بحث درس طراحی مهندسی، یافتن و ایجاد راه حل هایی برای مشکلاتی که «تاکنون وجود نداشته اند» و یا «در گذشته به روش دیگری حل شده اند»، است. کارگروهی، تحقیق و تحلیل، و فرآیند طراحی سه موضوع اصلی این درس هستند.

مهندسان باید بتوانند با خلاقیت (Creativity) در پیچیدگی (Complexity) تصمیمات مناسب را اتخاذ و از بین راه حل های مختلف موارد مناسب و بهینه را انتخاب (Choice) کنند و بین نیازمندی ها و انتظارات مختلف (و بعضا متضاد) سازش (Compromise) برقرار کنند.

آموزش «روش های ارتباطی و توسعه مهارت های ارتباطی بین فردی» و «فهم فرآیند طراحی، مستندسازی فنی و طراحی بر اساس استانداردهای مهندسی با در نظر گرفتن تاثیرات انسانی و محیطی» از جمله اهداف این درس هستند.

منابع درسی:

1. Engineering Design Written by George E. Dieter, Linda S. Schmidt From McGrawHill.

2. Engineering Design Methods Written by Nigel Cross From WILEY.

3. Engineering Design (A Production Based Intriduction) Written by Clive L. Dym, Patrick Little, Elizabeth J. Orwin From WILEY.

4. Engineering Design Principles Written by Ken Hurst From Elsevier.

5. Engineering Design Process Written by Yousef Haik, Tamer M. Shahin From CENGAGE Learning.

6. کتاب طراحی مهندسی نوشته آقای حسین معماریان از انتشارات دانشگاه تهران.

7. کتاب روش های طراحی در مهندسی نوشته آقای علی امیرفضلی از انتشارات دانشگاه صنعتی شریف.

8. روش های طراحی مهندسی نوشته آقای محسن رضاییان از انتشارات دانشگاه صنعتی امیرکبیر.

حل مسئله و جای خالی TRIZ در رشته عمران

با توجه به اینکه مهندسان عمران چه در طراحی و چه در اجرا با مسائل گوناگونی مواجه می شوند و بسیار پیش می آید که این مسائل و مشکلات راه حل مشخص و رایجی ندارد، لذا نیاز است دانشجویان عمران در هنگام تحصیل حداقل آمادگی های لازم را جهت مواجهه با این مسائل و شرایط کسب نمایند.

یکی از مباحثی که در بسیاری از کشورها مورد توجه دست اندرکاران امر آموزش بوده و هست، پرورش خلاقیت در دانش آموزان و دانشجویان است. در بسیاری از کشورهای پیشرفته جهت نیل به این هدف اقدام به آموزش مبحثی تحت عنوان TRIZ از دوران مدرسه شده است. ولی در کشور ما علیرغم وجود این دغدغه اقدام چندان موثری در این زمینه صورت نپذیرفته است. این مطلب جهت معرفی مختصر TRIZ به دانشجویان رشته عمران است.

به صورت خلاصه در TRIZ با مطالعه مسائل حل شده و راه حل های آنها به کشف الگوها و استخراج قواعد عام حل مسئله پرداخته شده است. پایه گذار TRIZ گنریخ آلتشولر است، وی با مطالعه بیش از 200 هزار اختراع موفق به ارائه 40 قاعده برای حل مسائل شده است.

امید است روزی شاهد گنجانده شدن درسی تحت عنوان خلاقیت و نوآوری در فهرست دروس عمومی مقطع کارشناسی باشیم.

ادامه نوشته